Διδακτορικές Διατριβές / Doctoral Theses
Μόνιμο URI για αυτήν τη συλλογή
Περιηγούμαι
Πρόσφατες Υποβολές
Τεκμήριο Η επίδραση της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στις αποδόσεις των αξιογράφων και την τραπεζική πιστωτική επέκταση. Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με χρήση ποσοτικών μεθόδων(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Διοίκησης και Οικονομίας (ΣΕΔΟ), Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, 2025-02-26) Πετράκης, Νικόλαος; Petrakis, Nikolaos; Λεμονάκης, Χρήστος; Lemonakis, ChristosΈνα από τα κυρίαρχα ερευνητικά θέματα των τελευταίων δεκαετιών στον τομέα της χρηματοοικονομικής είναι η επίδραση της νομισματικής πολιτικής στις τιμές διαφόρων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων. Οι εμπειρικές μελέτες που αφορούν την περίοδο πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση αναλύουν κυρίως τη συμβατική νομισματική πολιτική της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας των Η.Π.Α1 . Στη δεκαετία του 1990, πολλοί ερευνητές χρησιμοποίησαν υποδείγματα αυτοπαλίνδρομων διανυσμάτων (VAR) για να διερευνήσουν τη μακροπρόθεσμη επιρροή της τακτικής νομισματικής πολιτικής στις αποδόσεις των μετοχών (μεταξύ άλλων και οι Patelis 1997, Thorbecke 1997). Οι Ehrmann και Fratzscher (2004) καθώς και οι Bernanke και Kuttner (2005) χρησιμοποίησαν ανάλυση μελέτης γεγονότων για να εξετάσουν πώς οι αλλαγές της επιτοκιακής πολιτικής της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας επηρέασαν τις αγορές κεφαλαίου των ΗΠΑ. Όταν η οξεία οικονομική κρίση έπληξε τις χρηματοπιστωτικές αγορές το 2007, η ΕΚΤ σε συνεργασία με άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες, εισήγαγε νέα αντισυμβατικά μέτρα νομισματικής πολιτικής για να σταθεροποιήσει τις κεφαλαιαγορές, να αναζωογονήσει την οικονομική δραστηριότητα και να ενισχύσει την πιστωτική επέκταση. Τα νέα μη συμβατικά εργαλεία νομισματικής πολιτικής ήταν ένα ιστορικό ορόσημο στην παγκόσμια νομισματική πολιτική συνεισφέροντας αποφασιστικά στη φερεγγυότητα ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Πιο συγκεκριμένα, κατά την διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης και της κρίσης δημοσίου χρέους, η ΕΚΤ μείωσε τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια της στο κατώτερο τους όριο, προσέφερε απεριόριστη ρευστότητα σε σταθερό επιτόκιο στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ζώνης του ευρώ, επέκτεινε τη διάρκεια των πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, διεύρυνε τις κατηγορίες των αποδεκτών περιουσιακών στοιχείων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρο στις πράξεις αναχρηματοδότησης και προχώρησε σε μικρού μεγέθους αγορές χρεογράφων μέσω του πρώτου και του δεύτερου προγράμματος αγοράς καλυμμένων τραπεζικών ομολόγων (CBPPI-II) και του προγράμματος για τις αγορές τίτλων (SMP). Επίσης ανακοίνωσε το πρόγραμμα για τις οριστικές νομισματικές συναλλαγές (OMT) το οποίο τελικά δεν ενεργοποιήθηκε. Κατά τη διάρκεια της περιόδου του χαμηλού πληθωρισμού η ΕΚΤ εφάρμοσε μέτρα πιστωτικής χαλάρωσης (στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης-ΤLTROs) και μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης (μεγάλης κλίμακας αγορές χρεογράφων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα μέσω του διευρυμένου προγράμματος αγοράς τίτλων-APP) για την αντιμετώπιση του κινδύνου αποπληθωρισμού. Επίσης, η ΕΚΤ παρείχε αρνητικό επιτόκιο στη πάγια διευκόλυνση αποδοχής καταθέσεων και καθοδήγηση όσον αφορά την πιθανή κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής. Στη περίοδο της πανδημίας, η ΕΚΤ ανακοίνωσε έκτακτα προγράμματα τόσο ποσοτικής όσο και πιστωτικής χαλάρωσης (PEPP και PELTROs) προκειμένου να εξουδετερώσει τους οικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με την πανδημία του κορονοϊού. Αρκετές ερευνητικές εργασίες έχουν αναλύσει τον αντίκτυπο των μη συμβατικών αποφάσεων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ στις τιμές των χρεογράφων (μεταξύ άλλων αυτές των Rogers et al. 2014, Georgiadis and Gräb 2016, Haitsma et al. 2016, Fratzscher et al. 2016, Pacicco et al. 2019, Chebbi 2019, Weale and Wieladek 2022, Van der Zwan et al. 2024) Επιπλέον, πρόσφατες μελέτες εξέτασαν την αποτελεσματικότητα των μη συμβατικών πράξεων της ΕΚΤ όσον αφορά την παροχή τραπεζικών πιστώσεων (μεταξύ αυτών οι μελέτες των Gambacorta and Marques Ibanez 2014, Boechx et al. 2017, Martins et al. 2019, Grandi 2019, Boechx et al. 2020, Benetton and Fantino 2021, Burietz and Picault 2023, Sleibi et al. 2023). Λαμβάνοντας υπόψη προηγούμενες έρευνες, στόχος της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να συνεισφέρει στη βιβλιογραφία διερευνώντας καθώς και εξηγώντας την επίδραση των μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής στις τιμές των αξιογράφων και στην τραπεζική πιστωτική επέκταση της ζώνης του ευρώ. Η Ευρωζώνη έχει καταστεί κρίσιμη στον ερευνητικό τομέα, επειδή η ενιαία νομισματική πολιτική που ασκεί η ΕΚΤ αφορά κράτη μέλη με ξεχωριστή δημοσιονομική πολιτική, ετερογενή οικονομικά συστήματα και κρατικές δομές καθώς και διαφορετικούς επιχειρηματικούς κύκλους. Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας διδακτορικής διατριβής περιγράφει αναλυτικά την εξέλιξη των αντισυμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης έως την κρίση της πανδημίας του κορονοϊού. Στο δεύτερο κεφάλαιο μελετάται εάν οι επεκτατικές συμβατικές και μη συμβατικές νομισματικές παρεμβάσεις που εισήγαγε η ΕΚΤ επηρέασαν μεσοπρόθεσμα τις αποδόσεις των χρηματιστηριακών δεικτών οκτώ χωρών της ευρωζώνης. Επιπρόσθετα, για να διερευνηθεί εάν οι χρηματιστηριακές αγορές αντέδρασαν ετερογενώς στα καινοτόμα μέτρα επεκτατικής νομισματικής πολιτικής, οι υπό εξέταση χώρες ομαδοποιούνται σε δύο επιμέρους κατηγορίες, τις χώρες του πυρήνα και τις περιφερειακές χώρες της ζώνης του ευρώ. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η επεκτατική τακτική νομισματική πολιτική έχει θετική και στατιστικά σημαντική επίδραση στις αποδόσεις της χρηματιστηριακών δεικτών σε διαφορετικά επίπεδα στατιστικής σημασίας για ολόκληρο το δείγμα των οκτώ χωρών, τις χώρες του πυρήνα και τις περιφερειακές χώρες της ζώνης του ευρώ. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι μη συμβατικές επεκτατικές παρεμβάσεις της ΕΚΤ είχαν θετικό και στατιστικά σημαντικό αντίκτυπο στις χρηματιστηριακές αγορές των χωρών του πυρήνα της ευρωζώνης καθώς οι χώρες αυτές επηρεάστηκαν λιγότερο από την οικονομική κρίση. Οι περιφερειακές χώρες βίωσαν υποβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας και αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν προγράμματα οικονομικής προσαρμογής που αύξησαν την αβεβαιότητα των επενδυτών κατά τη διάρκεια και μετά την περίοδο της κρίσης του δημόσιου χρέους, ενίσχυσαν τις εκροές κεφαλαίων από αυτές τις αγορές και μείωσαν τις προσδοκίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μη τακτικών μέτρων νομισματικής πολιτικής. Η δεύτερη εμπειρική μελέτη διερευνά τον αντίκτυπο της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ στις αποδόσεις των μετοχών των τεσσάρων συστηματικών ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για την περίοδο Ιανουαρίου 2007 έως Αυγούστου 2018. Χρησιμοποιήθηκαν ανάλυση μελέτης γεγονότων και πολυπαραγοντικά μοντέλα παλινδρόμησης που συνδυάζουν διαστρωματικά δεδομένα με χρονολογικές σειρές και ένα σύνολο από 103 σημαντικές παρεμβάσεις που ανακοίνωσε η ΕΚΤ, και αφορούσαν τακτικά όσο και για μη τακτικά μέτρα νομισματικής πολιτικής. Για επικαλυπτόμενες ανακοινώσεις που περιείχαν δύο ή περισσότερες παρεμβάσεις νομισματικής πολιτικής χρησιμοποιήθηκε η προσέγγιση των Ricci (2015), Fiordelisi and Galloppo (2018) προκειμένου να γίνει επιλογή της πιο σχετικής παρέμβασης. Για κάθε μια παρέμβαση ξεχωριστά υπολογίσαμε τις σωρευτικές μη κανονικές αποδόσεις σε μια περίοδο γεγονότων έως τρεις ημέρες (-1,+1). Εκτιμώντας ένα πάνελ οικονομετρικό υπόδειγμα και χρησιμοποιώντας την τεχνική των ψευδομεταβλητών βρήκαμε ότι οι ανακοινώσεις που σχετίζονται με μείωσης των επιτοκίων (χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στα πρώτα στάδιά της κρίσης), είχαν θετική και στατιστικά σημαντική επίπτωση στις σωρευτικές μη κανονικές αποδόσεις των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τριών ημερών διαπραγμάτευσης. Από την άλλη πλευρά, οι δυσμενείς συνέπειες της ελληνικής κρίσης χρέους, τα τρία προγράμματα οικονομικής προσαρμογής που εφαρμόστηκαν από την Ελληνική κυβέρνηση, η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους και η ανακεφαλαιοποίηση των συστημικών ελληνικών τραπεζών από τον επίσημο τομέα, περιόρισαν την αποτελεσματικότητα των μη τακτικών μέτρων, καθώς οι επενδυτές έχασαν σταδιακά την εμπιστοσύνη προς την ελληνική οικονομία και τις τοπικές τράπεζες. Η τρίτη επιστημονική έρευνα χρησιμοποιεί μελέτη ανάλυσης γεγονότων και οικονομετρικά υπόδειγμα που συνδυάζουν διαστρωματικά δεδομένα με χρονολογικές σειρές (πάνελ υποδείγματα) όμοια με αυτά της δεύτερης μελέτης, προκειμένου να εξετάσει την ανταπόκριση των μετοχών δεκατεσσάρων ευρωπαϊκών τραπεζικών ιδρυμάτων μεγάλου μεγέθους στην ανακοίνωση των παρεμβάσεων επεκτατικής πολιτικής της ΕΚΤ από τον Ιούλιο του 2007 έως τον Δεκέμβριο του 2020. Η κύρια διαφορά με τη δεύτερη μελέτη είναι ότι, η τρίτη μελέτη, αντιμετωπίζει τις επικαλυπτόμενες ανακοινώσεις που περιέχουν δύο ή περισσότερα μέτρα επεκτατικής πολιτικής χωρίς τη χρήση υποκειμενικών κριτηρίων για την επιλογή του πιο σχετικού μέτρου, επειδή αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια σημαντικού αριθμού παρατηρήσεων. Για να διατηρηθούν όλα τα μέτρα επεκτατικής πολιτικής στο δείγμα, χρησιμοποιήθηκε συγκεκριμένο σύνολο ψευδομεταβλητών στο υπόδειγμά με σκοπό την επεξεργασία επικαλυπτόμενων ανακοινώσεων. Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι επενδυτές δίνουν μεγάλη προσοχή στις ενέργειες της ΕΚΤ, καθώς τόσο οι συμβατικές όσο και οι μη συμβατικές επεκτατικές πολιτικές έχουν θετικό αντίκτυπο στις μετοχές των τραπεζών σε διαφορετικές όμως περιόδους γεγονότων. Μεταξύ των επεκτατικών μέτρων, οι αγορές περιουσιακών στοιχείων έχουν ισχυρότερη και μακροβιότερη επίδραση στις αποδόσεις των τραπεζικών μετοχών. Στην τέταρτη εμπειρική μελέτη διερευνούμε την αποτελεσματικότητα των μη συμβατικών μέτρων της ΕΚΤ στην ενίσχυση της τραπεζικής πιστωτικής επέκτασης στη ζώνη του ευρώ. Σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες που χρησιμοποιούν δεδομένα σε επίπεδο τραπεζών (μεταξύ άλλων αυτές των Gambacorta 2005, Gambacorta and Marques-Ibanez 2014, Grandi 2019, Boechx et al. 2020, Burietz and Picault 2023), αυτή η έρευνα χρησιμοποιεί συγκεντρωτικά δεδομένα δανείων σε επίπεδο χωρών για δεκαπέντε οικονομίες της ζώνης του ευρώ για την περίοδο Ιουλίου 2007 έως Ιουνίου 2021. Επεξεργαζόμαστε μηνιαία δεδομένα από τρεις κύριες κατηγορίες δανείων και πιο συγκεκριμένα, τα συνολικά δάνεια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της ζώνης του ευρώ, τα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα και τα δάνεια σε μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες. Χρησιμοποιούμε ανάλυση παλινδρόμησης πάνελ με πολλαπλές εναλλακτικές εξειδικεύσεις του οικονομετρικού υποδείγματος προκειμένου να αναλυθούν σε βάθος οι παράγοντες της πιστωτικής επέκτασης. Τα εμπειρικά ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα μη τακτικά μέτρα της ΕΚΤ (προσεγγιζόμενα από διαφορετικές εναλλακτικές μεταβλητές) ενισχύουν πράγματι την πιστωτική επέκταση των τραπεζών και είναι σύμφωνα με τα αποτελέσματα προηγούμενων μελετών. Επιπλέον, η σύγκριση μεταξύ των χωρών δείχνει την παρουσία ετερογένειας στη μετάδοση της μη τακτικής πολιτικής όσον αφορά την επέκταση των τραπεζικών πιστώσεων, αποκαλύπτοντας ασθενέστερη επίδραση στις ευάλωτες οικονομίες της ευρωζώνης που επηρεάστηκαν περισσότερο από τη χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση χρέους. Σε σύγκριση με τις προγενέστερες εργασίες, η παρούσα διδακτορική διατριβή συνεισφέρει στη βιβλιογραφία με διάφορους τρόπους. Πιο συγκεκριμένα η πρώτη ερευνητική εργασία χρησιμοποιεί υποδείγματα πάνελ παλινδρομήσεων με μηνιαία δεδομένα και τη μέθοδο των ψευδομεταβλητών προκειμένου να αναλύσει τη μεσοπρόθεσμη επίδραση της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής στις αποδόσεις των χρηματιστηριακών δεικτών. Οι προγενέστερες εργασίες είτε χρησιμοποιούν μελέτες ανάλυσης γεγονότων με υποδείγματα πάνελ παλινδρομήσεων και ημερήσια δεδομένα προκειμένου να διερευνήσουν το πολύ βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα της νομισματικής πολιτικής στις αποδόσεις των χρεογράφων (Falagiarda and Reitz 2015, Georgiadis and Gräb 2016, Rici 2015, Haitsma et al. 2016, Fiordelisi and Galloppo 2018, Pacicco et al. 2019, Chebbi 2019), είτε κάνουν χρήση υποδειγμάτων αυτοπαλίνδρομων διανυσμάτων (VAR) για να διερευνήσουν την μεσομακροπόθεσμη σχέση τους (Boechx et. al. 2017, Lewis and Roth 2019; Evgenidis and Papadamou 2021; Weale and Wieladek 2022, Van der Zwan et al. 2024) Κίνητρο για τη δεύτερη εμπειρική μελέτη ήταν το γεγονός ότι δεν υπήρχε στη βιβλιογραφία έρευνα που να αφορά αποκλειστικά την επίδραση της νομισματικής πολιτικής στις χρηματιστηριακές τιμές των μετοχών των τεσσάρων συστημικών Ελληνικών τραπεζών. Οι τράπεζες αυτές λειτουργούσαν σε μια εθνική οικονομία που επηρεάστηκε δυσανάλογα από την κρίση χρέους, καθώς ήταν σε ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα, εμφάνισε σημαντικά δημοσιονομικά ελλείματα και χρειάστηκε να εφαρμοστούν τρία προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής για να αποφύγει την χρεοκοπία. Η τρίτη εμπειρική έρευνα, σε σύγκριση με τις προγενέστερες μελέτες, δεν εξετάζει μόνο την επιρροή κάθε μέτρου επεκτατικής νομισματικής πολιτικής στις αποδόσεις των μετοχών των μεγάλων Ευρωπαϊκών τραπεζών αλλά προχωρά και σε αξιολόγηση του μεγέθους και της διάρκειας επίδρασης κάθε μέτρου. Τέλος, η τέταρτη μελέτη συνεισφέρει στη βιβλιογραφία καταδεικνύοντας μια διαρθρωτική μεταβολή στον αντίκτυπο των μη τακτικών παρεμβάσεων στην πίστωση επέκταση, καθώς προκύπτει περιορισμένη επίδραση των μη τακτικών μέτρων στην πρώτη υποπερίοδο πριν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια φτάσουν στο κατώτερο τους όριο (zlb) λόγω του μικρότερου μεγέθους αυτών των παρεμβάσεων κατά την διάρκεια αυτής της υποπεριόδου.Τεκμήριο Επισιτιστική ασφάλεια και διαιτητική ενσωμάτωση: μελέτη σε μετανάστες στην Κρήτη.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Υγείας (ΣΕΥ), Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, 2025-02-12) Σφενδουράκης, Ιωάννης; Sfendourakis, Ioannis; Ράτσικα, Νικολέτα; Ratsika, NikoletaΗ παρούσα διδακτορική διατριβή εξετάζει σε βάθος την επισιτιστική ασφάλεια και τη διαιτητική ενσωμάτωση των μεταναστών στην Κρήτη, αναλύοντας τις εμπειρίες τους σχετικά με την πρόσβαση, διαθεσιμότητα και χρήση τροφίμων, καθώς και την προσαρμογή τους στις τοπικές διατροφικές συνήθειες. Μέσω μιας μεικτής μεθοδολογικής προσέγγισης, που συνδυάζει ποσοτική και ποιοτική έρευνα, η μελέτη συλλέγει δεδομένα από μετανάστες με τουλάχιστον πενταετή διαμονή στην Κρήτη, χρησιμοποιώντας ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις. Τα ευρήματα της έρευνας αποκαλύπτουν ένα πολύπλοκο πλέγμα προκλήσεων και προσαρμογών που βιώνουν οι μετανάστες στην προσπάθειά τους να επιτύχουν επισιτιστική ασφάλεια και να ενσωματωθούν στην τοπική γαστρονομική κουλτούρα. Η μελέτη εμβαθύνει στην αλληλεπίδραση μεταξύ διατροφής και πολιτισμικής ταυτότητας, αναδεικνύοντας τον καίριο ρόλο των διατροφικών συνηθειών στη διαδικασία κοινωνικής ένταξης των μεταναστών. Παράλληλα, εξετάζει τις επιπτώσεις των διατροφικών αλλαγών στην υγεία και την ευημερία τους. Τα κύρια αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι, ενώ η πλειοψηφία των μεταναστών απολαμβάνει επαρκή πρόσβαση σε τρόφιμα, ένα μικρό ποσοστό αντιμετωπίζει προκλήσεις. Οι περισσότεροι έχουν ενσωματώσει σημαντικά στοιχεία της κρητικής διατροφής στην καθημερινότητά τους, διατηρώντας παράλληλα πτυχές της διατροφικής τους κληρονομιάς. Παράγοντες όπως η διάρκεια παραμονής, το εκπαιδευτικό επίπεδο και η οικονομική κατάσταση επηρεάζουν σημαντικά το βαθμό διαιτητικής ενσωμάτωσης, ενώ παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη χώρα προέλευσης. Η έρευνα υπογραμμίζει τη θετική αξιολόγηση της κρητικής διατροφής από τους μετανάστες και την αναγνώριση των οφελών της για την υγεία. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει τη σημασία της διατήρησης παραδοσιακών διατροφικών συνηθειών ως μέσου διαφύλαξης της πολιτισμικής ταυτότητας. Η γλωσσική επάρκεια και η κοινωνική ένταξη αναδεικνύονται ως καταλυτικοί παράγοντες για την επιτυχή διαιτητική ενσωμάτωση. Συμπερασματικά, η διατριβή φωτίζει την πολυδιάστατη φύση της διαιτητικής ενσωμάτωσης των μεταναστών, υπογραμμίζοντας τη σημασία της για την ευρύτερη κοινωνική τους ένταξη στην Κρήτη. Τα ευρήματα αυτά προσφέρουν πολύτιμες γνώσεις για τη χάραξη στοχευμένων πολιτικών και την ανάπτυξη προγραμμάτων που θα ενισχύσουν την επισιτιστική ασφάλεια και θα διευκολύνουν την ομαλή ενσωμάτωση των μεταναστών στον κοινωνικό ιστό της Κρήτης.Τεκμήριο Τα ιθαγενή φυτά της Κρήτης και η επίδρασή τους στο περιβάλλον και τη ζωή μας.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών (ΣΓΕΠ), Τμήμα Γεωπονίας, 2024-08-02) Χριστοφορίδη, Ειρήνη; Christoforidi, Eirini; Κολλάρος, Δημήτριος; Kollaros, DimitriosΗ παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε με σκοπό να αναδειχτεί η αξία της κρητικής χλωρίδας. Η πλούσια χλωρίδα της Κρήτης αριθμεί περίπου 1.800 φυτικά είδη, από τα οποία τα 223 είναι ενδημικά, δηλαδή είδη που φύονται αποκλειστικά στην Κρήτη, καθιστώντας το νησί ως περιοχή ιδιαίτερα υψηλής βιοποικιλότητας (hot spot). Η κρητική χλωρίδα δέχεται αυξανόμενες ανθρωπογενείς πιέσεις, με σοβαρές επιπτώσεις συνολικά στα οικοσυστήματα του νησιού. Τα κρητικά φυτικά είδη είναι άριστα προσαρμοσμένα στις τοπικές συνθήκες, παρουσιάζουν περιορισμένες ανάγκες εισροών και μεγάλη ανθεκτικότητα στην κλιματική μεταβλητότητα και τα ακραία επεισόδια ξηρασίας, που προβλέπονται στην κλιματική κρίση, την οποία διανύουμε. Από τα είδη αυτά, πολλά χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο, με ποικίλες χρήσεις. Στην παρούσα εργασία αξιολογήθηκαν 52 ιθαγενή φυτικά είδη της Κρήτης, για τη χρήση τους στην Αρχιτεκτονική τοπίου και 29 από αυτά ελέγχθηκαν για την ανοχή τους στην αβιοτική καταπόνηση και συμπληρώθηκαν 41 κενά, που υπήρχαν στη βιβλιογραφία. Επίσης, σύμφωνα με βιβλιογραφική αναζήτηση, 42 από αυτά τα φυτικά είδη έχουν θεραπευτική και 26 διατροφική χρήση, 17 έχουν ήδη αξιοποιηθεί βιομηχανικά και 18 χρησιμοποιούνται στην Κοσμετολογία. Μέσα από τη μελέτη αναδείχτηκε η ποικιλόμορφη περαιτέρω προοπτική αξιοποίησής τους. Τα ιθαγενή φυτά μπορούν να αποτελέσουν σημαντικές προτάσεις για νέες προσοδοφόρες καλλιέργειες, με χαμηλό κόστος συντήρησης και περιορισμένες καλλιεργητικές απαιτήσεις. Πραγματοποιήθηκαν πειράματα αξιολόγησης βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων, σε ένα ημιαστικό χώρο πρασίνου, συγκρίνοντας τη μεσο- και μικροπανίδα (επίγεια, ενδόγεια και υπέργεια) σε 4 ζεύγη ιθαγενών φυτικών ειδών της Κρήτης και αλλόχθονων. Τα ζεύγη φυτών που ελέγχθηκαν, διέφεραν μεταξύ τους ως προς το είδος, την ανάπτυξη, αλλά και τη μορφή της κόμης (φυτοφράκτες, ελεύθεροι θάμνοι, δενδροστοιχίες και αυτοφυή δέντρα). Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 103 δειγματοληψίες (pitfall 42, Berlese 42, Trunk traps 19), κατά τις οποίες αιχμαλωτίστηκαν, ταυτοποιήθηκαν και εκτιμήθηκαν ως παρουσίες 23.675 ασπόνδυλα από 29 ομαδοποιημένα taxa (σε πλήρη παράθεση 66 taxa), με κυριότερες ομάδες εδαφικής πανίδας Collembola, Acari, Isopoda, Diptera, Formicidae και Diplopoda, που καταμετρήθηκαν εντός αυτών των οικοτόπων, αντιπροσωπεύοντας το μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνολικού αριθμού ασπόνδυλων. Καμία ομάδα δεν ήταν κυρίαρχη, αλλά παρατηρήθηκε πως στα περισσότερα δείγματα, στην επίγεια πανίδα κυριαρχούν τα Isopoda, και τα Formicidae, με διαφορετική ποσόστωση ανά εποχή, ενώ στην ενδόγεια πανίδα τα Collembola και τα Acari. Αναφορικά, με τα taxa της υπέργειας πανίδας, που συγκεντρώθηκαν στις παγίδες κορμού και στα τέσσερα φυτικά είδη, κυριαρχούν κυρίως τα Diptera, τα οποία παρουσιάζονται σε μεγάλα ποσοστά και στα τέσσερα είδη δέντρων. Από τα αποτελέσματα, παρατηρήθηκε μια αυξημένη βιοποικιλότητα πανίδας, κυρίως στα ιθαγενή φυτικά είδη, που ήταν ιδιαίτερα αισθητή, κυρίως στο σύνολο της ενδόγειας πανίδας. Τα αποτελέσματα μελέτης των αβιοτικών παραγόντων (σχετική υγρασία κόμης, θερμοκρασία κόμης και 12 εδάφους), που καταμετρήθηκαν για συνολικά 10 μήνες επιβεβαιώνουν ότι, σε ξηρά περιβάλλοντα, τα ιθαγενή φυτικά είδη μπορούν να προσφέρουν πρόσθετες υπηρεσίες οικοσυστήματος, παρέχοντας πιο βιώσιμα μικροπεριβάλλοντα, με πιθανόν υψηλότερες τιμές βιοποικιλότητας. Παρατηρήθηκε ότι τα είδη της βλάστησης επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα της πανίδας, υποστηρίζοντας ότι σημαντικά οικοσυστήματα με ιθαγενή φυτικά είδη, μπορεί να ενταχθούν σε αστικούς χώρους πρασίνου, γεγονός που ενδεχομένως να είναι πιο επιτακτικό για τις επόμενες γενιές. Μελετήθηκαν και συγκρίθηκαν φύλλα, άνθη, ώριμοι και ανώριμοι καρποί τριών ιθαγενών φυτικών ειδών, Μυρτιάς (Myrtus communis), Κουμαριάς (Arbutus unedo) και Κράταιγου (Crataegus monogyna), τα οποία συλλέχτηκαν από τρείς διαφορετικές, ανθρωπογενώς επηρεαζόμενες περιοχές της Κρήτης. Στα φυτικά τμήματα, που συλλέχτηκαν, πραγματοποιήθηκαν αναλύσεις για να προσδιοριστούν τα ολικά φαινολικά, η αντιοξειδωτική δράση με DPPH και FRAP, η συγκέντρωση στοιχειακών αναλύσεων για 15 μέταλλα και η απομόνωση αιθέριων ελαίων. Μέσα από την παρούσα μελέτη αναδείχτηκε, η διατροφική αξία αυτών των φυτικών ειδών, καθώς και η δυνατότητα τους να προάγουν την ανθρώπινη υγεία. Δύνανται να αποτελέσουν σημαντική πηγή φαινολών, αντιοξειδωτικών και θρεπτικών συστατικών και να ενταχθούν, με σημαντικά οφέλη, στη διατροφή και τη θεραπεία του ανθρώπου. Συγκριτικά με τα υπόλοιπα φυτικά είδη, τα φύλλα του Arbutus unedo παρουσιάζουν την υψηλότερη ολική περιεκτικότητα σε φαινολικά συστατικά (εκχύλισμα φυτικών τμημάτων σε 70% μεθανόλη) και στο M. communis (φύλλα, άνθη, ανώριμοι και ώριμοι καρποί) παρουσιάζουν την υψηλότερη αντιοξειδωτική δράση (FRAP). Επίσης, τα φύλλα του C. monogyna παρουσιάστηκαν ως καλή πηγή (υψηλότερες τιμές) για Ca, Fe, Mg, Mn και Na και οι ανώριμοι καρποί του φυτού, ως καλή πηγή Κ, Ρ. Τα διαφορετικά φυτικά τμήματα (φύλλα, άνθη, καρποί αλλά και παραγόμενα εξ αυτών προϊόντα), είναι σημαντική πηγή φυτοχημικών, φυσικών αντιοξειδωτικών με πιθανές χρήσεις ακόμη και στη βιομηχανία τροφίμων. Ιθαγενή φυτά όπως αυτά, μπορούν να αποτελέσουν επικερδείς καλλιέργειες του αγροδιατροφικού τομέα, συνδυάζοντας τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την ανάδειξη της σπουδαιότητας της κρητικής χλωρίδας, προάγοντας την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική ισότητα. Πραγματοποιήθηκε ποσοτική έρευνα με σκοπό να αξιολογηθούν οι στάσεις και οι γνώσεις των συμμετεχόντων για τα ιθαγενή φυτά της Κρήτης. Συνολικά αξιολογήθηκαν 22 ερωτήσεις από 703 ερωτηματολόγια, που συγκρίθηκαν βάσει των 6 κοινωνικοδημογραφικών δεδομένων των συμμετεχόντων. Από τα αποτελέσματα της έρευνας αναδείχτηκε η προτίμηση των ερωτώμενων, ως προς τα κρητικά ιθαγενή φυτά, στους χώρους αστικού πρασίνου. Η έρευνα έδειξε ότι οι συμμετέχοντες έδειξαν προτίμηση στα ιθαγενή φυτά όχι μόνο επειδή εναρμονίζονται καλύτερα με τη φύση, αλλά και επειδή είναι πιο ανθεκτικά, με λιγότερες απαιτήσεις και σαφέστατο θετικό αντίκτυπο στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Παράλληλα, παρατηρήθηκε μια ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων ως προς την κρητική διατροφή και την κατανάλωση ιθαγενών φυτών. Επίσης, 13 αναδείχτηκε μια αυξημένη ανάγκη για ενημέρωση περί της υψηλής διατροφικής αξίας αυτών των φυτών, καθώς και της εκμάθησης/αναγνώρισής τους από τις επόμενες γενιές, τους επισκέπτες και όσους δεν τα γνωρίζουν. Η ανάγκη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης αναδείχτηκε και μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν για τις απαιτήσεις της παρούσας μελέτης. Συνολικά συμμετέχοντες στην υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων ήταν α) 42 μαθητές και 2 εκπαιδευτικοί Δημοτικού, καθώς και β) 7 ενήλικες, που δραστηριοποιούνται στο χώρο της Αρχιτεκτονικής τοπίου. Από την αξιολόγηση της εκπαιδευτικής παρέμβασης σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και ενήλικες εκπαιδευόμενους, προκύπτει η αναγκαιότητα και η δυνατότητα καλλιέργειας και ενίσχυσης της περιβαλλοντικής συνείδησης. Προκύπτει επίσης, το μεγάλο εκπαιδευτικό κενό σε διδασκαλία προγραμμάτων εθνοβοτανικής, αλλά και η ανάγκη ενημέρωσης των εμπλεκόμενων στην Αρχιτεκτονική τοπίου, για τα πλεονεκτήματα της αξιοποίησης των ιθαγενών κρητικών φυτικών ειδών, στους χώρους πρασίνου. Αναδείχτηκε επίσης, η δυνατότητα αξιοποίησης της βιωματικής εκπαίδευσης, για την ευαισθητοποίηση γύρω από τα ιθαγενή φυτά, καλλιεργώντας μια προοπτική βιωσιμότητας και άλλων συνεχιζόμενων δράσεων για το περιβάλλον, καθώς και μια αειφόρο περιβαλλοντική προοπτική. Συμπερασματικά, τα ιθαγενή φυτά της Κρήτης επηρεάζουν θετικά και με πολλές διαφορετικές παραμέτρους, το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων. Η ανάγκη ανάδειξης, διατήρησης, αλλά και αξιοποίησης της πλούσιας κρητικής χλωρίδας, που αναδείχτηκε μέσα από τα διαφορετικά Κεφάλαια της παρούσας εργασίας, μπορεί να αποτελέσει την αρχή ενός στοχευμένου στρατηγικού σχεδιασμού αειφόρου διαχείρισης, βασισμένου στις ανθρώπινες ανάγκες και στις υπηρεσίες οικοσυστήματος. Επιπλέον, μπορεί να παρέχει ένα πλαίσιο για οικονομική αξιοποίηση και προστασία της φύσης, που μπορεί να προσφέρει πολλές ευκαιρίες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, την προαγωγή της δημόσιας υγείας και την παροχή πολλαπλών υπηρεσιών οικοσυστήματος, με λύσεις πιο φιλικές στο περιβάλλον και τον άνθρωπο.Τεκμήριο Η επίδραση των τοπικών προϊόντων και της γαστρονομίας στην ταξιδιωτική εμπειρία. Η περίπτωση των επισκεπτών στην Κρήτη.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Διοίκησης και Οικονομίας (ΣΕΔΟ), Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού, 2024-07-22) Απλαδάς, Γεώργιος; Apladas, Georgios; Αποστολάκης, Αλέξανδρος; Apostolakis, AlexandrosΗ προτεινόμενη διδακτορική έρευνα αποσκοπεί στη μελέτη του ολιστικού αντίκτυπου της αξίας των τοπικών προϊόντων της Κρήτης στις αντιλήψεις, τις στάσεις και την εμπειρία των επισκεπτών (τουριστών) στην Κρήτη, τόσο πριν, κατά τη διάρκεια όσο και μετά το ταξίδι τους. Τα τοπικά προϊόντα θεωρούνται πολύτιμος πόρος στον τουρισμό, ο οποίος μπορεί να χρησιμοποιηθεί από παρόχους υπηρεσιών, όπως εστιατόρια και ξενοδοχεία, καθώς και από περιφερειακές και εθνικές οργανώσεις ανάπτυξης τουρισμού για δραστηριότητες προώθησης και ανάπτυξης τουριστικών προορισμών. Η "τοπική γαστρονομία" έχει το δυναμικό να ενισχύσει την εμπειρία των επισκεπτών, συνδέοντάς τους με την περιοχή προορισμού και τον πολιτισμό της. Η σύγχρονη βιβλιογραφία εξετάζει τη σχέση των παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων (φαγητών και ποτών) με τον τουρισμό και ειδικότερα με την εμπειρία των επισκεπτών. Η διατριβή αποσκοπεί να αποδείξει τους υποκείμενους παράγοντες της εικόνας του φαγητού του προορισμού της Κρήτης και τη σχέση μεταξύ της εικόνας του προορισμού και της πρόθεσης των ταξιδιωτών. Στην ουσία, επιδιώκεται η καθορισμός της σημασίας του γαστρονομικού τουρισμού και πώς τα τοπικά προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο για την απόκτηση ενός προορισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, θα τεθούν ατομικοί ερευνητικοί στόχοι που σχετίζονται με την επίδραση των τοπικών προϊόντων σε κάθε στάδιο της διαδικασίας αγοράς των επισκεπτών. Το προτεινόμενο πρόγραμμα έρευνας ορίζεται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης, μία από τις πιο δημοφιλείς τουριστικές προορισμούς στη Μεσόγειο, η οποία παράγει τοπικά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας, συνδεδεμένα με τη μεσογειακή διατροφή και αναγνωρίζονται διεθνώς. Αναμένεται ότι η προτεινόμενη διατριβή θα συμβάλει στον ευρύτερο τομέα του μάρκετινγκ τουρισμού παρέχοντας αποτελέσματα που αφενός θα επαληθεύουν υπάρχοντα θεωρητικά μοντέλα ή θα προτείνουν νέα, και αφετέρου θα παρέχουν για πρώτη φορά εμπειρικά δεδομένα από την περιοχή της Κρήτης, τα οποία θεωρούνται πολύτιμα για τη μεταρρύθμιση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.Τεκμήριο Πρόγραμμα παρέμβασης για την προώθηση της μετατραυματικής ανάπτυξης σε παιδιά σχολικής ηλικίας την περίοδο της πανδημίας του COVID-19.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Υγείας (ΣΕΥ), Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, 2024-07-12) Ταμιωλάκη, Αλεξάνδρα; Tamiolaki, Alexandra; Καλαϊτζάκη, Αργυρούλα; Kalaitzaki, ArgyroulaΣκοπός της παρούσας έρευνας είναι η δημιουργία και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητα ενός προγράμματος παρέμβασης που επιδιώκει να προωθήσει την μετατραυματική ανάπτυξη και να ενισχύσει λοιπές μεταβλητές ψυχικής υγείας (ενίσχυση ψυχικής ευημερίας και μείωση μετατραυματικού στρες) παιδιών σχολικής ηλικίας Γ΄ και Δ΄ δημοτικού μέσα από ασκήσεις που βοηθούν στην χρήση της ενσυνειδητότητας και των δυνάμεων και αρετών του χαρακτήρα (έμφυτα χαρακτηριστικά του ατόμου που μπορούν να καλλιεργηθούν). Για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, το σχολικός έτος 2022-2023 υλοποιήθηκε σε 20 σχολεία της πόλης του Ηρακλείου Κρήτης, τις ώρες του ολοήμερου, ένα πρόγραμμα με τίτλο «Ανακαλύπτοντας την Ευτυχία εν καιρώ πανδημίας». Το πρόγραμμα είχε διάρκεια 8 εβδομάδων και κάθε συνάντηση είχε διάρκεια 45 λεπτών. Στην αρχή και στο τέλος του προγράμματος συμπληρώθηκαν ερωτηματολόγια καθώς και 1 μήνα μετά την ολοκλήρωσή του. Τα παιδιά που ανήκαν στην πειραματική ομάδα συμμετείχαν στο πρόγραμμα ενώ τα παιδιά της ομάδας ελέγχου συμπλήρωσαν μόνο ερωτηματολόγια. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά της πειραματικής ομάδας, σε αντίθεση με εκείνα της ομάδας ελέγχου, εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα μετατραυματικής ανάπτυξης, βελτίωση στα επίπεδα ψυχικής υγείας (περισσότερη ψυχική ευημερία λιγότερο μετατραυματικό στρες) και στην χρήση της ενσυνειδητότητας και των δυνάμεων και αρετών του χαρακτήρα, μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Μάλιστα η βελτίωση αυτή διατηρήθηκε και κατά την επαναληπτική μέτρηση, 1 μήνα μετά. Το πρόγραμμα ακόμα φάνηκε ότι ήταν αποτελεσματικό για τους συμμετέχοντες και των δυο φύλων και τάξεων. Τα κορίτσια, τα παιδιά Δ΄ τάξης, αυτά που είχαν αδέλφια και ζούσαν σε εκτεταμένες οικογένειες παρουσίαζαν περισσότερη μετατραυματική ανάπτυξη, καλύτερη ψυχική υγεία και πιο ενισχυμένα επίπεδα ενσυνειδητότητας και δυνάμεων και αρετών του χαρακτήρα. Ακόμα, βρέθηκε ότι όσο αυξάνονταν τα επίπεδα μετατραυματικής ανάπτυξης του ατόμου, τόσο μειωνόταν το μετατραυματικό στρες και ενισχύονταν τα επίπεδα ψυχικής ευημερίας. Επιπροσθέτως, περισσότερη μετατραυματική ανάπτυξη και καλύτερα επίπεδα ψυχικής υγείας (λιγότερο μετατραυματικό στρες, περισσότερη ψυχική ευημερίας) είχαν εκείνοι που χρησιμοποιούσαν περισσότερο την ενσυνειδητότητα και τις δυνάμεις και αρετές του χαρακτήρα τους. Συνολικά, τα ευρήματα της παρούσας διατριβής δείχνουν ότι το πρόγραμμα παρέμβασης που παρουσιάστηκε είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τους Κοινωνικούς Λειτουργούς και γενικότερα για τους επαγγελματίες που δουλεύουν με παιδιά, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεων. Μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, η εργασία αυτή ανοίγει το δρόμο στους επαγγελματίες κοινωνικής φροντίδας και υγείας και τους ενθαρρύνει να αξιοποιήσουν το παρόν πρόγραμμα, για να προσφέρουν κατάλληλες παρεμβάσεις στα παιδιά, που θα στοχεύουν στην ανάπτυξή τους, στη προστασία και προαγωγή της ψυχικής υγείας τους, μέσα από τη χρήση της ενσυνειδητότητας και των δυνάμεων και αρετών του χαρακτήρα.Τεκμήριο Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση καινοτόμου πιλοτικής παρέμβασης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής της οικογένειας μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Υγείας (ΣΕΥ), Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας, 2024-07-12) Πεδιώτη, Νεκταρία; Pedioti, Nektaria; Παπαδακάκη, Μαρία; Papadakaki, MariaΠαρά τον υψηλό επιπολασμό των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών (ΕΜΔ) στο γενικό πληθυσμό, πολλά παιδιά εξακολουθούν να παραμένουν αδιάγνωστα, λόγω έλλειψης προληπτικού ελέγχου, με τεράστια ατομική και οικογενειακή επιβάρυνση, ενώ την ίδια στιγμή οι υφιστάμενες παρεμβάσεις είναι περιορισμένες και με αντικρουόμενα αποτελέσματα. Σκοπός της μελέτης ήταν ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αξιολόγηση μιας καινοτόμου πιλοτικής παρέμβασης, σε γονείς μαθητών με ΕΜΔ, με στόχο τη βελτίωση του γονικού τύπου και της ποιότητας ζωής της οικογένειας. Μέθοδος: Σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (randomized controlled trial), με δύο ομάδες (παρέμβασης και ελέγχου) και υιοθετήθηκε ένα σχέδιο αξιολόγησης που περιελάμβανε μετρήσεις πριν και μετά την παρέμβαση. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη στρατολογήθηκαν από τον πληθυσμό που απευθύνθηκε στην Κινητή Μονάδα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ), η οποία έχει ως αντικείμενο την αξιολόγηση παιδιών για ΜΔ, σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης. Συνολικά 71 άτομα πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης στη μελέτη από τα 158 που αξιολογήθηκαν στην Κινητή Μονάδα (42 ομάδα παρέμβασης; 29 ομάδα ελέγχου). Η συμμόρφωση στη μελέτη υπολογίστηκε σε ποσοστό 67.6%. Για την αξιολόγηση του γονικού τύπου και της ποιότητας ζωής της οικογένειας των συμμετεχόντων χρησιμοποιήθηκαν το “Ερωτηματολόγιο Γονικού Στυλ” (“Parenting Style Questionnaire”; Robinson, Mandleco, Olsen & Hart, 1995) και το “Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ζωής της Οικογένειας” (The Family Quality of Life Scale, FQOL; Hoffman, Marquis, Poston, Summers & Turnbull, 2006). Η παρέμβαση που εφαρμόστηκε στην παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε, κατόπιν αδείας, μια προσαρμοσμένη έκδοση του προγράμματος “A Six Week Parenting Program For Child Compliance”(Cipani, 2005). Για τους σκοπούς της μελέτης, πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεδρίες με έναν εκ των δύο γονέων (4 συνεδρίες, κατανεμημένες σε 2 φάσεις και συνολική διάρκεια έξι εβδομάδων). Ευρήματα: Από τις αναλύσεις που αφορούν την επίδοση της ομάδας παρέμβασης, πριν και μετά την παρέμβαση, προκύπτει ότι κανένας γονικός τύπος και αντίστοιχα καμία διάσταση της ποιότητας ζωής της οικογένειας δε βρέθηκε να μεταβάλλεται μετά από την παρέμβαση, σε στατιστικώς σημαντικό επίπεδο, σε σχέση με πριν. Από τη σύγκριση της ομάδας παρέμβασης και της ομάδας ελέγχου, μετά την παρέμβαση, βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά σε όλες τις διαστάσεις της «Ποιότητας ζωής της Οικογένειας» («Οικογενειακή αλληλεπίδραση», «Γονεϊκή ικανότητα», «Συναισθηματική ευμάρεια», «Φυσική/Υλική ευμάρεια» και «Υποστήριξη που σχετίζεται με τη μαθησιακή δυσκολία»). Σε ό,τι αφορά το «Γονικό τύπο», τόσο ο «Διαλεκτικός γονικός τύπος», όσο και ο «Αυταρχικός γονικός τύπος» είχαν διαφορετικές μέσες τιμές για τις δύο ομάδες, ενώ ο «Ανεκτικός γονικός τύπος» δεν είχε καμία διαφορά στις μέσες τιμές. Παρά το γεγονός ότι, η σύγκριση Πριν και Μετά την παρέμβαση, για την ομάδα Παρέμβασης δεν οδήγησε σε στατιστικώς σημαντικές μεταβολές, από την ανάλυση βρέθηκε ότι υπήρξε αύξηση σε όλες τις διαστάσεις της ποιότητας ζωής της οικογένειας και σε συγκεκριμένους γονικούς τύπους ΜΕΤΑ την παρέμβαση, αλλά δεν ήταν στατιστικά σημαντική, στο επίπεδο σημαντικότητας 95%. Αυτό αποτέλεσε κίνητρο για να διεξαχθεί ανάλυση συστάδων στο δείγμα (ομάδα παρέμβασης), προκειμένου να ταξινομηθούν οι περιπτώσεις με στατιστικά σημαντική βελτίωση, μετά την παρέμβαση. Η συγκεκριμένη συμπληρωματική ανάλυση έδειξε ότι η «Οικογενειακή αλληλεπίδραση» [F=20.71; p=0.000], η «Γονεϊκή Ικανότητα» [F=20.112; p=0.000], η «Συναισθηματική ευμάρεια» [F=74.491; p=0.000], η «Φυσική/Υλική ευμάρεια» [F=19.029; p=0.000] και η «Υποστήριξη σχετική με τη μαθησιακή δυσκολία» [F=38.208; p=0.000] διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των αρχικών και τελικών συστάδων, όπως υποδεικνύεται από μια υψηλή στατιστική F-Τιμή και τη χαμηλή p-Τιμή. Όσον αφορά τους γονικούς τύπους, ο «Διαλεκτικός γονικός τύπος» βρέθηκε να έχει σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτρια στατιστική F (5.574) και τιμή p (0.021), υποδηλώνοντας μια λιγότερο σημαντική διαφορά, σε σύγκριση με άλλες μεταβλητές. Ο «Αυταρχικός γονικός τύπος» δεν έδειξε σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, καθώς η στατιστική F είναι σχετικά χαμηλή (2.34) και η τιμή p είναι υψηλότερη από το συμβατικό επίπεδο σημαντικότητας 0.05 (0.130). Παρόμοια με τον «Αυταρχικό γονικό τύπο», ο «Ανεκτικός γονικός τύπος» δεν παρουσιάζει σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτρια στατιστική F (40.187) και πολύ χαμηλή τιμή p (0.000). Η μεταβλητή «Διαλεκτικός γονικός τύπος» συν τη νέα διάσταση δείχνει μια σημαντική διαφορά μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτριας σημαντικότητας δείκτη F (9.421) και τιμή p 0.003. Συμπέρασμα: Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υπογραμμίζουν την κρίσιμη σημασία της πρόσβασης των γονέων σε υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης και της σημαντικής επίδρασης των εξατομικευμένων παρεμβάσεων στις διαπροσωπικές σχέσεις και την ποιότητα ζωής της οικογένειας παιδιών με ΕΜΔ.Τεκμήριο Λογιστική για την ακεραιότητα: ESG και χρηματοοικονομικές γνωστοποιήσεις. Η πρόκληση της εσωτερικής απάτης στη λήψη διοικητικών αποφάσεων.(ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Διοίκησης και Οικονομίας (ΣΕΔΟ), Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Τουρισμού, 2024-07-12) Πασσάς, Ιωάννης; Passas, Ioannis; Γαρεφαλάκης, Αλέξανδρος; Garefalakis, AlexandrosΗ παρούσα διδακτορική διατριβή (ΔΔ) παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη εξέταση των αντιπαραθέσεων (controversies) σχετικά με τα Περιβάλλον, την Κοινωνία και την Διακυβέρνηση - Environmental, Social, and Governance (ESG), εστιάζοντας στην ακεραιότητα των χρηματοοικονομικών γνωστοποιήσεων, την υιοθέτηση των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (ΔΠΧΑ) και το διογκούμενο ζήτημα της απάτης στα ESG στο παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας έναν ερευνητικό σχεδιασμό μεικτών μεθόδων, το πρώτο (Α) μέρος διερευνά την αλληλεπίδραση μεταξύ των αντιπαραθέσεων ESG και της εταιρικής διακυβέρνησης, με ιδιαίτερη έμφαση στον ρόλο της ποικιλομορφίας των φύλων, στην ηθική εποπτεία και στον μετριασμό των αμφισβητούμενων πρακτικών. Ένας συνδυασμός χρηματοοικονομικών και ψηφιακών συστημάτων με τη χρήση ποιοτικής βιβλιομετρικής (Bibliometric) ανάλυσης μέσω της γλώσσας προγραμματισμού R και ενός ποσοτικού, γενικευμένου γραμμικού μοντέλου (GLM) διασαφηνίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η γυναικεία ηγεσία στον περιορισμό των αντιπαραθέσεων ESG, συνηγορώντας υπέρ ενός μοντέλου διακυβέρνησης που καθοδηγείται με ενσυναίσθηση και είναι ταυτόχρονα ηθικά αυστηρό. Η διατριβή μελετά/διερευνά: i) τη σύνθετη σχέση μεταξύ των αντιπαραθέσεων, της πολιτικής αστάθειας και του μηχανισμού της άμεσης δημοκρατίας, ο οποίος ενδυναμώνει τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων. Από τα δεδομένα προκύπτει ένα ενδιαφέρον παράδοξο: υψηλότερα επίπεδα δημοκρατίας συσχετίζονται με αυξημένες αντιπαραθέσεις. Αυτό εγείρει κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα των δημοκρατικών διαδικασιών όσον αφορά τη διασφάλιση της διαφάνειας και τον περιορισμό της διαφθοράς και των παράνομων πρακτικών στην εταιρική διακυβέρνηση, ii) τον αντίκτυπο της μετάβασης στα ΔΠΧΑ στην ποιότητα των αφηγηματικών γνωστοποιήσεων των οικονομικών καταστάσεων κατά τη διάρκεια σημαντικών οικονομικών γεγονότων στη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Η εφαρμογή της μεθόδου Πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων (MCDA), Prometheé II αποδίδει αξιοσημείωτα ευρήματα, ένα από τα οποία είναι ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες επιδεικνύουν ανώτερη χρηματοοικονομική παιδεία (αλφαβητισμό) και ποιότητα στις προαιρετικές (εθελοντικές) χρηματοοικονομικές γνωστοποιήσεις (disclosure) σε σύγκριση με τις αντίστοιχες αμερικανικές εταιρείες, οι οποίες ακολουθούν κατά κύριο λόγο τις διατάξεις υποχρεωτικών γνωστοποιήσεων. iii) την απάτη στα ESG (ESG Fraud) - όπου παρατηρούνται φαινόμενα παραποιημένης πληροφόρησης σχετικά με τα κριτήρια ESG – προσθέτοντας μια καίρια διάσταση στη συζήτηση για την εταιρική διαφάνεια και τη διακυβέρνηση. Η αυξανόμενη εξάρτηση των ενδιαφερομένων μερών σε αξιόπιστες μετρήσεις ESG για επενδυτικές αποφάσεις καθιστά την αυξανόμενη τάση της απάτης στα ESG σημαντικό κίνδυνο στην εμπιστοσύνη των επενδυτών και κατ’ επέκταση στην εταιρική φήμη. Αυτό υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αυστηρούς μηχανισμούς ελέγχου και νομικά πλαίσια για την πρόληψη τέτοιων δόλιων δραστηριοτήτων και τη διατήρηση της ακεραιότητας (integrity) των εκθέσεων ESG, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τις βιώσιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Επιπρόσθετα, αναλύοντας τις γεωγραφικές και κλαδικές διαφορές στις πρακτικές υποβολής εκθέσεων, η διατριβή συντάσσεται υπέρ της εναρμόνισης της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που θα προσαρμόζεται στα διάφορα εταιρικά περιβάλλοντα μεταξύ των εθνών. Η χρήση Πολυκριτήριας ανάλυσης σε συνδυασμό με το πλαίσιο ESG ελαχιστοποιεί πιθανή χειραγώγηση των πληροφοριών, τονίζοντας την ανάγκη για ισορροπημένη ηγεσία, συνολική διαφάνεια και διαφοροποιημένη τυποποίηση στις χρηματοοικονομικές γνωστοποιήσεις. Η παρούσα διατριβή επισημαίνει τη σημασία του εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου, στις «πράσινες απάτες» που αυξάνονται εκθετικά και αποτυπώνει αναλυτικά τις νέες τάσεις που θα πρέπει να ακολουθούν τα στελέχη των επιχειρήσεων, οι επενδυτές και οι ρυθμιστικές αρχές, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ενσωμάτωσης των προτύπων κατά της διαφθοράς (corruption) στις πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) και της προώθησης ισότιμων δομών ηγεσίας. Τέλος, επισημαίνει την επιτακτική ανάγκη για περαιτέρω έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο των αντιπαραθέσεων που αφορούν τα ESG στις επιδόσεις των επιχειρήσεων, ιδίως στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), και προτρέπει σε έναν διευρυμένο διάλογο σχετικά με τον ρόλο των δημοκρατικών διαδικασιών στην εταιρική λογοδοσία (accountability) και τη μείωση της εταιρικής απάτης που αφορά τα ESG.