Art therapy - Ανακούφιση του άχγους και στρες σε ηλικιωμένους μέσω της τέχνης και της δημιουργικής απασχόλησης
Φόρτωση...
Ημερομηνία
2025-10-29
Συγγραφείς
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
ΕΛΜΕΠΑ, Σχολή Επιστημών Υγείας (ΣΕΥ), ΔΠΜΣ Διεπιστημονική Διαχείριση των Χρόνιων Νοσημάτων, της Αναπηρίας και της Γήρανσης
Επιβλέπων
Περίληψη
Εισαγωγή: Η παρούσα εργασία εξετάζει την αποτελεσματικότητα μιας δομημένης, πολυτροπικής παρέμβασης θεραπείας μέσω τέχνης στη μείωση άγχους και στρες σε ηλικιωμένους, σε κοινοτικά και ιδρυματικά περιβάλλοντα. Με αφετηρία τη διαπιστωμένη επιβάρυνση ψυχικής υγείας στην τρίτη ηλικία και την ανάγκη για μη φαρμακολογικές, προσβάσιμες παρεμβάσεις, το πρόγραμμα συνδυάζει εικαστικές, μουσικοκινητικές και λεκτικές δημιουργικές δραστηριότητες. Στόχος είναι η ποσοτική και ποιοτική αποτίμηση των επιδράσεων στην ψυχοσυναισθηματική ευεξία, στην καθημερινή λειτουργικότητα και στην κοινωνική συμμετοχή.
Σκοπός: Σκοπός της μελέτης είναι να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα ενός δομημένου, πολυτροπικού προγράμματος θεραπείας μέσω τέχνης στη μείωση του άγχους και του στρες σε ηλικιωμένους, σε κοινοτικές και ιδρυματικές δομές. Παράλληλα, αποτιμάται η επίδραση της παρέμβασης σε δευτερεύουσες εκβάσεις, όπως η συναισθηματική ευεξία, η ποιότητα ύπνου, η καθημερινή λειτουργικότητα και η κοινωνική συμμετοχή, καθώς και η σχέση «δόσης–απόκρισης». Τέλος, εξετάζονται η εφικτότητα, η αποδοχή και η ασφάλεια του προγράμματος, με στόχο τη διατύπωση πρακτικών κατευθύνσεων για ένταξή του στη ρουτίνα φροντίδας ηλικιωμένων.
Μεθοδολογία: Η μελέτη υιοθέτησε προοπτικό σχέδιο προ–μετά σε ηλικιωμένους με βασική λειτουργική αυτονομία, στρατολογημένους από κοινοτικές δομές/μονάδες φροντίδας με γραπτή ενημερωμένη συναίνεση. Η παρέμβαση ήταν πολυτροπική θεραπεία μέσω τέχνης διάρκειας 8–12 εβδομάδων, με 1–2 συνεδρίες/εβδομάδα (60–90′) που περιλάμβαναν σύντομη εισαγωγή, αισθητηριακή-κινητική ενεργοποίηση, κύρια δημιουργική εργασία (εικαστικά, κολάζ/πηλός, δημιουργική γραφή, μουσικοκινητικές ασκήσεις) και ομαδικό αναστοχασμό, με εργονομικά/μη τοξικά υλικά και προσαρμογές για κινητικούς/αισθητηριακούς περιορισμούς. Οι εκβάσεις (άγχος/στρες, συναισθηματική ευεξία, ποιότητα ζωής) μετρήθηκαν με σταθμισμένες κλίμακες πριν–μετά, μαζί με δείκτες εφικτότητας/αποδοχής και σύντομες ποιοτικές σημειώσεις. Η ανάλυση στο IBM SPSS περιέλαβε καθαρισμό δεδομένων, περιγραφική στατιστική, ελέγχους προϋποθέσεων και t-test ζευγών ή Wilcoxon, με αναφορά μεγεθών επίδρασης και 95% ΔΕ (α=0,05). Διασφαλίστηκαν ιδιωτικότητα/εμπιστευτικότητα και εγκρίθηκε δεοντολογικά το πρωτόκολλο.
Αποτελέσματα: Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων διαπιστώσαμε ότι ο μέσος όρος σκορ των συμμετεχόντων που συμμετείχαν στην έρευνα πριν ήταν 16,78 (Τ.Α.5,06) και ότι ο μέσος όρος σκορ των συμμετεχόντων που συμμετείχαν στην έρευνα μετά ήταν 9,80 (Τ.Α.3,80). Μετά την άθροιση των σκορ προέκυψε ότι το 74% (37 άτομα) των συμμετεχόντων ήταν καταθλιπτικοί ενώ το υπόλοιπο 26% (13 άτομα) ήταν μη καταθλιπτικοί στην πρώτη φάση της έρευνας ενώ στη δεύτερη φάση της έρευνας, το 86% (43 άτομα) των συμμετεχόντων ήταν μη καταθλιπτικοί ενώ το υπόλοιπο 14% (7 άτομα) ήταν καταθλιπτικοί.
Συμπεράσματα: Συνοψίζοντας, η δομημένη πολυτροπική θεραπεία μέσω τέχνης αναδείχθηκε εφικτή, αποδεκτή και ασφαλής για ηλικιωμένους, με συνεπή τάση μείωσης άγχους/στρες και παράλληλες βελτιώσεις στη συναισθηματική ευεξία, στον ύπνο, στην αίσθηση ελέγχου και στην κοινωνική συμμετοχή· επιπλέον, η τακτική προσκόλληση συνδέθηκε με εντονότερες θετικές εκβάσεις. Παρά τα ενθαρρυντικά ευρήματα, ο σχεδιασμός προ–μετά, το μέγεθος και ο τύπος δείγματος, καθώς και η ετερογένεια της παρέμβασης, περιορίζουν την αιτιώδη γενίκευση. Απαιτούνται τυχαιοποιημένες δοκιμές, μεγαλύτερα και πιο ποικιλόμορφα δείγματα και μακροχρόνια παρακολούθηση για επιβεβαίωση και κλιμάκωση των αποτελεσμάτων στην κλινική πράξη.
Introduction: This study investigates the effectiveness of a structured, multimodal art-therapy program in reducing anxiety and stress among older adults in community and long-term care settings. Motivated by the disproportionate mental-health burden in later life and the need for accessible, non-pharmacological interventions, the program integrates visual arts, low-intensity music-movement activities, and brief creative writing within a consistent session structure. The introduction outlines the theoretical and empirical rationale for using creative engagement to support emotional regulation and frames the evaluation of outcomes in terms of psychological well-being, day-to-day functioning, and social participation. Aim: The purpose of this study is to evaluate whether a structured, multimodal art-therapy program—delivered in community and long-term care settings—produces clinically and statistically meaningful reductions in anxiety and stress among older adults. Secondarily, it aims to examine effects on emotional well-being, sleep quality, everyday functioning, and social participation; explore dose–response relationships with adherence; and assess feasibility, acceptability, safety, and fidelity of implementation to inform routine integration and future trials. Methodology: We employed a prospective single-group pretest–posttest design with older adults recruited from community centers and long-term care facilities. Eligibility required basic functional autonomy and capacity for informed consent; exclusions included acute medical instability, unaccommodated severe sensory deficits, and active psychiatric crisis. The intervention spanned 8–12 weeks (1–2 sessions/week, 60–90 min) and followed a fixed flow: brief check-in, sensorimotor warm-up, core creative work (washable, non-toxic media such as watercolor/tempera, collage, air-dry clay; short guided creative writing; low-intensity music–movement), and group reflection, with ergonomic adaptations as needed. Outcomes were collected at baseline and post-intervention using validated anxiety/stress scales (primary) plus secondary measures of affect and quality of life; feasibility/acceptability (attendance, drop-outs, adverse events) and brief field notes were also recorded. Data were cleaned and analyzed in IBM SPSS; assumptions were tested, and paired-samples t-tests or Wilcoxon signed-rank tests were applied as appropriate, with effect sizes and 95% CIs reported (α=0.05). Ethical approval was obtained, and written consent, confidentiality safeguards, and safety procedures were observed. Results: The analysis of the findings revealed that the mean score of participants before the intervention was 16.78 (SD = 5.06), while the mean score after the intervention dropped to 9.80 (SD = 3.80). The sum of the scores showed that in the first phase of the study, 74% of participants (37 individuals) were categorized as depressed, and 26% (13 individuals) as non-depressed. In the second phase, following the art therapy intervention, 86% of participants (43 individuals) were categorized as non-depressed, while only 14% (7 individuals) remained within the depressive range. Conclusions: The findings indicate that a structured, multimodal art-therapy program is feasible, acceptable, and safe for older adults, and is associated with meaningful reductions in anxiety/stress alongside improvements in emotional well-being, sleep quality, sense of control, and social participation. Consistent attendance appeared to amplify benefits, while the adaptable session design enabled inclusive engagement—even for participants with physical limitations or mild cognitive impairment. Nonetheless, causal inference is constrained by the single-group pretest–posttest design, sample size/composition, and intervention heterogeneity. These results support incorporating art-therapy sessions into routine care with ongoing evaluation, and they motivate rigorously designed, multicenter randomized trials with longer follow-up and standardized protocols to verify effectiveness, refine “dose” parameters, and inform scalable implementation.
Introduction: This study investigates the effectiveness of a structured, multimodal art-therapy program in reducing anxiety and stress among older adults in community and long-term care settings. Motivated by the disproportionate mental-health burden in later life and the need for accessible, non-pharmacological interventions, the program integrates visual arts, low-intensity music-movement activities, and brief creative writing within a consistent session structure. The introduction outlines the theoretical and empirical rationale for using creative engagement to support emotional regulation and frames the evaluation of outcomes in terms of psychological well-being, day-to-day functioning, and social participation. Aim: The purpose of this study is to evaluate whether a structured, multimodal art-therapy program—delivered in community and long-term care settings—produces clinically and statistically meaningful reductions in anxiety and stress among older adults. Secondarily, it aims to examine effects on emotional well-being, sleep quality, everyday functioning, and social participation; explore dose–response relationships with adherence; and assess feasibility, acceptability, safety, and fidelity of implementation to inform routine integration and future trials. Methodology: We employed a prospective single-group pretest–posttest design with older adults recruited from community centers and long-term care facilities. Eligibility required basic functional autonomy and capacity for informed consent; exclusions included acute medical instability, unaccommodated severe sensory deficits, and active psychiatric crisis. The intervention spanned 8–12 weeks (1–2 sessions/week, 60–90 min) and followed a fixed flow: brief check-in, sensorimotor warm-up, core creative work (washable, non-toxic media such as watercolor/tempera, collage, air-dry clay; short guided creative writing; low-intensity music–movement), and group reflection, with ergonomic adaptations as needed. Outcomes were collected at baseline and post-intervention using validated anxiety/stress scales (primary) plus secondary measures of affect and quality of life; feasibility/acceptability (attendance, drop-outs, adverse events) and brief field notes were also recorded. Data were cleaned and analyzed in IBM SPSS; assumptions were tested, and paired-samples t-tests or Wilcoxon signed-rank tests were applied as appropriate, with effect sizes and 95% CIs reported (α=0.05). Ethical approval was obtained, and written consent, confidentiality safeguards, and safety procedures were observed. Results: The analysis of the findings revealed that the mean score of participants before the intervention was 16.78 (SD = 5.06), while the mean score after the intervention dropped to 9.80 (SD = 3.80). The sum of the scores showed that in the first phase of the study, 74% of participants (37 individuals) were categorized as depressed, and 26% (13 individuals) as non-depressed. In the second phase, following the art therapy intervention, 86% of participants (43 individuals) were categorized as non-depressed, while only 14% (7 individuals) remained within the depressive range. Conclusions: The findings indicate that a structured, multimodal art-therapy program is feasible, acceptable, and safe for older adults, and is associated with meaningful reductions in anxiety/stress alongside improvements in emotional well-being, sleep quality, sense of control, and social participation. Consistent attendance appeared to amplify benefits, while the adaptable session design enabled inclusive engagement—even for participants with physical limitations or mild cognitive impairment. Nonetheless, causal inference is constrained by the single-group pretest–posttest design, sample size/composition, and intervention heterogeneity. These results support incorporating art-therapy sessions into routine care with ongoing evaluation, and they motivate rigorously designed, multicenter randomized trials with longer follow-up and standardized protocols to verify effectiveness, refine “dose” parameters, and inform scalable implementation.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Εικαστική θεραπεία, Ηλικιωμένος, Τέχνη, Άγχος, Στρες, Art therapy, Elderly, Art, Anxiety, Stress